วัดดังเมืองอุดรฯสืบสานประเพณีบุญคูณลานบุญกุ้มข้าวใหญ่ สร้าง “เจดีย์รวงข้าว” สร้างสามัคคีและส่งเสริมการท่องเที่ยว
บุญคูณลาน บุญกุ้มข้าวใหญ่ หรือฮีตเดือนยี่ เป็นการทำบุญและทำพิธีกรรมเกี่ยวกับข้าวของชาวอีสาน หลังจากชาวนาเก็บเกี่ยวข้าวเสร็จ ก็จะนำข้าวมานวด และนำกองรวมกัน เรียกว่าบุญคูณลาน จากนั้นนิมนต์พระมาเจริญพระพุทธมนต์ เพื่อเป็นสิริมงคล ส่วนบุญกุ้มข้าวใหญ่ ชาวบ้านจะนำข้าวเปลือกมากองรวมกันเป็นกุ้ม (กองเป็นพะเนินสูง) ในศาลาโรงธรรม นิมนต์พระสงฆ์มาเจริญพระพุทธมนต์ รับศีล ฟังเทศน์ มีมหรสพสมโภช แล้วถวายข้าวเปลือกให้เป็นสมบัติของวัด ชาวบ้านเชื่อว่าจะได้กุศลแรง
วันที่ 20 ธันวาคม 2564 เวลา13.00 น. ที่วัดนาคาเทวี บ้านนาข่า ต.นาข่า อ.เมือง จ.อุดรธานี ซึ่งเตรียมจัดงาน “ทำบุญเบิกฟ้า บูชาเจดีย์รวงข้าว” พบพระสงฆ์และชาวบ้าน ช่วยกันประดิษฐ์เจดีย์รวงข้าว สีทองเหลืองอร่ามกลางลานวัด ภานในเจดีย์ มีรูปั้น พระแม่โพสพ โดยด้านหน้าเจดีย์จะเป็นหุ่นฟางนักษัตร 8 ตน ขนาดใหญ่ ประกอบด้วย พญานาค เสือ ราชสีห์ หนู พญาครุฑ วัว ช้าง แมว ไว้เป็นตัวพึ่งพาสำหรับสะเดาะเคราะห์ผู้ดวงไม่มี นอกจากนี้ยังประดับประดาลานวัดด้วยสายธุงอีสาน หรือธงแมงมุมโมบาย หรือผ้าป่าลอยฟ้า มีสีสันสวยงาม ซึ่งได้รับความใจจากนักท่องเที่ยวที่มาเที่ยวตลาดผ้านาข่า โดยเข้ามาถ่ายรูปเก็บไว้เป็นที่ระลึก
พระครูปฎิภาณวิสุทธิคุณ เจ้าคณะตำบลบ้านขาว อ.เมือง จ.อุดรธานี ประธานโครงการ เปิดเผยว่า การสร้างเจดีย์รวงข้าว เพราะต้องการสืบทอดประเพณีวัฒนธรรม ตามฮีตสิบสองคองสิบสี่ ของชาวอีสานเดือนอ้าย-เดือนยี่ ชาวบ้านจะทำบุญคูณลาน บุญกุ้มข้าวใหญ่ ซึ่งปัจจุบันไม่มีบุญคูณลานเพราะใช้รถเกี่ยวข้าวและสีข้าวเลย จึงต้องการรื้อฟื้นประเพณี เพื่อให้คนรุ่นใหม่ ว่าสมัยก่อนพ่อแม่เคยทำแบบไหน จึงชวนพระและชาวบ้านมาทำให้เป็นรูปทรงเจดีย์ เผื่อจะเป็นประโยชน์ เป็นวัฒนธรรมแบบชาวอีสาน ให้ได้มากราบไหว้ระลึกถึงพระคุณแม่โพสพ ซึ่งมีพระคุณเลี้ยงชีวิตชาวโลกมา จึงถือโอกาสจัดงานในช่วงปีใหม่ หากมีโอกาสมาเที่ยวตลาดผ้านาข่า มาซื้อผ้าไหม ผ้าหมี่ ไปฝากพ่อแม่ในวันปีใหม่ ก็แวะมาเที่ยวเจดีย์รวงข้าว
“ส่วนหุ่นฟางนักษัตร 8 ตน ซึ่งเป็นตัวพึ่งพา ช่วยผู้มาสะเดาะเคราะห์ มี พญานาค เสือ ราชสีห์ หนู พญาครุฑ วัว ช้าง แมว ในรอบ 8 ปี ให้ไล่อายุว่าปีนี้ตกอะไร พึ่งพานักษัตรตัวไหน ซึ่งจะมีตารางนพเคราะห์ดู ว่าปีนี้มีเคราะห์อะไร ต้องพึ่งพาตัวไหน ชีวิตจะเป็นอย่างไร ทำมาค้าขายขึ้น หรือเจ็บไข้ได้ป่วยหรือไม่ หากไม่มีเคราะห์ ก็จะทำให้เสริมดวงโชคชะตาให้ดียิ่งๆ ขึ้นไป”
พระครูใบฎีกาณัฐพล ตปสีโล เจ้าอาวาสวัดนาคาเทวี เปิดเผยว่า งานประเพณี “ทำบุญเบิกฟ้า บูชาเจดีย์รวงข้าว” จะจัดในวันที่ 31 ธันวาคม 2564 – 15 มกราคม 2565 ก็ขอเชิญชวนลูกหลานชาวบ้านนาข่าและใกล้เคียง มาเที่ยวประเพณีอีสานบ้านเรา เพื่อไม่เลือนหายไปจากประเพณีวัฒนธรรมอีสาน โดยวันที่ 31 ธันวาคม จะมีการบวงสรวงเปิดงานเจดีย์รวงข้าว สวดเจริญพุทธมนต์ สวดมนต์ข้ามปี สวดนพเคราะห์ สะเดาะเคราะห์ต่อชะตา สาธยายมนต์ จนสว่าง
“ส่วนการสร้างเจดีย์รวงข้าว ได้มีชาวบ้านในตำบลบ้านขาว ตำบลนาข่า และอีกหลายหมู่บ้านนำรวงข้าวมาบริจาคถวายวัด เพื่อสร้างเจดีย์รวงข้าว หลังเสร็จงานแล้วจะให้ชาวบ้านมาบูชาเอารวงข้าวไปบูชา ไปคูณลานให้ข้าวมากขึ้น เพื่อเป็นสิริมงคล หรือนำไปเป็นเมล็ดพันธ์ในฤดูกาลหน้า ส่วนเงินที่ได้จากการบูชาเอารวงข้าว และสายธุงอีสาน หรือผ้าป่าลอยฟ้า เงินที่ได้จากการบูชารวงข้าว จะนำไปสร้างศาลาพักศพข้างเมรุป่าช้าหมู่บ้าน หรือนำไปบำรุงพระพุทธศาสนา ส่วนข้าวที่เหลือจะนำไปสีแจกให้ผู้ยากจนต่อไป”
ด้าน พ.ต.อ.วิธ มุทธสินธุ์ นายกเทศมนตรีเทศบาลตำบลนาข่า เปิดเผยว่า ฐานเจดีย์รวงข้าวเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส กว้างด้านละ 5 เมตร สูงจากฐานถึงยอดฉัตร 21 เมตร ส่วนรวงข้าว หรือฟ่อนข้าว ชาวบ้านนำมาทำบุญบริจาค 2 หมื่นกว่าฟ่อน และนำมาคัดเลือกเอารวงข้าวที่สมบูรณ์ เพื่อนำมาประดับเจดีย์รวงข้าว หลังจากเสร็จงานบุญเบิกฟ้า บูชาเจดีย์รวงข้าว ก็จะให้ชาวบ้านมาบูชานำไปบูชาเป็นสิริมงคล บูชาบนหิ้งพระ ในยุ้งข้าว หรือนำไปทำพันธ์ข้าวปลูกในฤดูกาลต่อไป
”สิ่งที่ได้จากการจัดงานบุญเบิกฟ้า บูชาเจดีย์รวงข้าว ไม่ว่าจะเป็นการบริจาครวงข้าว หรือสายธุงอีสาน ทั้งจตุปัจจัยที่จะมาปฏิสังขรพระพุทธศาสนาวัดวาอาราม และยังเป็นการอุทิศส่วนกุศลให้พระแม่โพสกที่ดูแลข้าวปลาอาหาร สิ่งสำคัญที่สุดคือความสามัคคีของคนในชุมชน ลูกหลานที่ไปทำงานในกรุงเทพฯ หรือต่างจังหวัด เมื่อเดินทางกลับมาบ้านมา “ตุ้มโฮม” กับญาติพี่น้องในช่วงปีใหม่ ถือโอกาสมาทำบุญที่บ้านเกิด ซึ่งทั้งชาวบ้าน วัด และหน่วยราชการ ได้จัดขึ้นเพื่อแสดงให้เห็นถึงความสมัครสามัคคีของคนในชุมชน
รัฐธนินท์อุดร
