ผู้สื่อข่าวรายงาน ที่ศูนย์วัฒนธรรมบ้านเดิ่น บ้านเจ้าพ่อกวน อ.ด่านซ้าย จ.เลย ได้มีการจัดงานประเพณีเลี้ยงหอหลวงและหอน้อย โดยมีเจ้าพ่อกวน (ดร.ถาวร เชื้อบุญมี) และเจ้าแม่นางเทียม (นางประกายมาศ เชื้อบุญมี) พร้อมด้วยพ่อแสน นางแต่ง ลูกผึ้ง ลูกเทียน และชาวบ้านที่ศรัทธาจากจังหวัดเลยและจังหวัดใกล้เคียง ร่วมประกอบพิธีกรรมกว่า 2,000 คน
บุญเดือนเจ็ด หรือ บุญซำ ฮะ หนึ่งในงานบุญ ฮีตสิบสอง คลองสิบสี่ ของชาวอีสานโดยทั่วไป หมู่บ้านแทบทุกหมู่บ้านในภาคอีสานจะมี “ดอนปู่ตา” ซึ่งเป็นป่าสงวนของชาวบ้านอยู่ติดกับหมู่บ้าน โดยมีความเชื่อว่าบริเวณดอนปู่ตา เป็นที่อยู่อาศัยของผีบรรพบุรุษของหมู่บ้านให้ถือเป็นสิ่งหวงห้ามที่อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย มีการทำ บุญเดือนเจ็ด ตรงกับขึ้น 9 ค่ำ ของทุกปี ชาวด่านซ้ายและจังหวัดใกล้เคียง เรียก “บุญเลี้ยงหอหลวง” แต่เป็นการคารวะดวงวิญญาณบรรพบุรุษที่มาสร้างเจดีย์ศรีสองรักโดยมี “เจ้าพ่อกวน” เจ้าแม่นางเทียม แสน นางแต่ง ลูกผึ้ง ลูกเทียน ไพร่น้อย และประชาชน ร่วมประกอบพิธีกรรม
นายถาวร เชื้อบุญมี (เจ้าพ่อกวน) กล่าวว่า บุญเลี้ยงหอหลวง เป็นประเพณีปฏิบัติสืบเนื่องกันมากว่า 450 ปี กำหนดในวันขึ้น 9 ค่ำ เดือน 7 ถ้าปีไหนตรงกับวันพุธ จะเลื่อนไปทำ ในวันขึ้น 10 ค่ำ แทน เนื่องด้วยวันพุธ เปรียบเสมือนวันของพระพุทธเจ้า เป็นวันบูชาพระพุทธคุณ พระธรรมคุณ และพระสังฆคุณ จะละเว้นการฆ่าสัตว์ตัดชีวิต สุราเมรัย และถือศีลเป็นสำคัญ ซึ่งปีนี้ตรงกับ วันที่ 27 – 29 มิถุนายน 2566 โดยวันที่ 27 พ.ค.66 เป็นวันรวม ชาวบ้านส่วนใหญ่จะทยอยเดินทางมาพร้อมสัมภาระ เสื้อผ้า นำ ข้าวสารเอามารวมกัน เพื่อหุงหาอาหารเลี้ยงดูกันจนกว่าจะเสร็จสิ้นพิธีรวม 3 วัน นอกจากนี้ต้องนำ ไก่ หมู ตัวตุ่น ไข่เป็ด ไข่ไก่ เหล้า มาเซ่นไหว้ เพื่อแก้บนตามที่มีใครบนไว้ตลอดปีที่ผ่านมา ใน 28 พ.ค.66 อันเป็นวันแรกเริ่มพิธี ตั้งแต่เวลา 6 โมงเช้า ผู้คนที่มาร่วมงานต้องนุ่งขาวห่มขาวมารวมตัวกันที่บ้านเจ้าพ่อกวน โดยเจ้าพ่อกวน จะเดินนำ ไปประกอบพิธีกรรมกันที่หอหลวง ตามเส้นทางเดิมที่ใช้เดินมาแต่โบราณ จะมีพิธีฆ่าควาย เชิญวิญญาณเจ้าเมืองวัง เข้าทรงเจ้าพ่อกวน และทำ พิธีบูชาสักการะ ห้ามมิให้ส่งเสียง พูดคุยหรือออกนอกบริเวณจนกว่าจะเสร็จพิธี
ส่วนใน วันที่ 29 พ.ค.66 มิถุนายน เป็นพิธีเลี้ยง “หอน้อย” หรือหอเจ้าแสนเมือง ตั้งอยู่ที่บ้านเดิ่น ริมลำน้ำหมัน ในเขตเทศบาลตำบลด่านซ้าย ห่างจากบ้านเจ้าพ่อกวน ประมาณ 500 เมตรเป็นสถานที่สิงสถิตดวงวิญญาณของเจ้าแสนเมือง เจ้านายฝ่ายขวา เจ้าเมืองรุ่นแรก ที่อพยพมาจากอาณาจักรล้านช้างมาปกครองเมืองด่านซ้าย พิธีกรรมคล้ายวันเลี้ยงหอหลวง เป็นพิธีถวายไก่ต้ม หมูต้ม ที่ชาวบ้านได้บนไว้พร้อมจะนำ ด้ายสีขาวเข้าร่วมในพิธี นำ กลับไปบ้านผูกข้อมือให้กับลูกหลานเพื่อเป็นสิริมงคลในชีวิต หลังเสร็จพิธีเลี้ยงหอหลวง ในช่วงเย็นจะมีพิธีกรรมที่บ้านเจ้าพ่อกวน แจ้งแก่ดวงวิญญาณเจ้าเมืองว่า พิธีเลี้ยงหอในปีนี้ได้เสร็จลงแล้ว เป็นอันเสร็จพิธี ความเชื่อ ความศรัทธา และยึดมั่น ในขนบธรรมเนียมประเพณี พิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์ที่ปฏิบัติอย่างต่อเนื่องกันมากว่า 450 ปี ที่ยังคงอยู่ในจิตใจของชาวอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย สืบต่อไป
ดำรงค์ รักษ์จรรยาวงศ์ / จ.เลย
